Stealing art

Everybody be cool, this is a robbery!

Any of you fuckin‘ pricks move and

I’ll execute every one of you!

 

Ακόμα και αν δεν πέσει η Μισιρλού στο καπάκι, εσύ ξέρω πως ετοιμάζεσαι να χορέψεις και μόνο διαβάζοντας το ταραντινικό “Ακίνητοι, ληστεία!”. Αλλά δεν συμβαίνει πάντα έτσι. 

Κάποιες ληστείες είναι τέχνη, και εννοείται και όταν το αντικείμενο αφορά την τέχνη. Γιατί για να κλέψεις τέχνη, πρέπει να ξέρεις από τέχνη. Δεν είσαι π.χ. στα ΚΤΕΛ, σκοτώνοντας τον χρόνο σου ενώ περιμένεις το λεωφορείο των 7 για Γιαννιτσά, και απλά εμφανίζεται ο μαν -ναι, ο γνωστός μαν- για ν’ ακολουθήσει η εξής στιχομυθία:

 

– Ψιτ! Ψιτ! Φίλος; Ε, παλικάρι, σ’ εσένα λέω.

– Σε μένα;

– Ναι! Θες Γκέρνικα;

– Τι να θέλω;

– Γκερνικά, Πικασό! Αυθεντικό λέμε!

– Δεν τα καταλαβαίνω αυτά τα ξένα που λες.

– Ρε πάρε Γκέρνικα. Καλό λέμε!

– Βρε άσε τώρα! Δεν σας ξέρω, μέσα θα το έχεις γεμίσει σαπούνια. Δεν την ξαναπατάω…

– Ρε Πικασό σου λέω…

 

Όχι, αυτή η συνομιλία δεν πρόκειται να γίνει.

Αντιθέτως, κάποια στιγμή ειπώθηκε το “Κύριε Πικάσο (ή Πικασό, διαλέγεις) συλλαμβάνεστε για την κλοπή της Μόνα Λίζα. Έχετε δικαίωμα να παραμείνετε σιωπηλός, ό,τι πείτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον σας στο δικαστήριο.” OK boomers! Μπορεί όχι αυτολεξεί, αλλά ναι, κάποια στιγμή ο Πάμπλο Πικάσο κατηγορήθηκε για την κλοπή του αριστουργήματος από το Λούβρο. 

 

 

Παρ’ τη Μόνα Λίζα, μαζί και την κορνίζα…

Long story short, κάποια στιγμή κάπου στα 1911 η Μόνα Λίζα δεν έμενε πια στο Λούβρο. Άρχισε λοιπόν το ψάξιμο. “Μόνα!” φώναζε ό ένας, “Λίζα” ο άλλος, echo έκαναν και οι δύο, αλλά αυτή πουθενά. “Και πού να πήγε τώρα;” “Ζακέτα πήρε άραγε” “Και της έλεγα να μην βγαίνει έξω με τέτοιο χαμόγελο, θα την κλέψουν…” “Και τι θα βάλουμε τώρα στη θέση της;”. Μπελάδες για το Λούβρο.

 

Μέχρι που εμφανίστηκε ένας κυριούλης -τον οποίο οι φυλλάδες της εποχής αναφέρουν ως “Ο Κλέφτης” (γιατί ήταν πάρα πολύ δημιουργικοί και ευρηματικοί στα προσωνύμια) και τους είπε (πάνω-κάτω):

 

– Εμένα που με βλέπετε, το χόμπι μου είναι να κλέβω πράγματα από το Λούβρο και να τα επιστρέφω μετά. 

– Τι λε ρε;

– Καλέ ναι!

– Δηλαδή, εσύ την πήρες;

– Δεν σας λέω!

– Βρε καλέ μου.

– Δεν λέω!

– Βρε χρυσέ μου, μίλα!

– Το μόνο που θα σας πω είναι ότι παλιότερα, έσπρωξα δύο αγαλματάκια σε φίλο, πολύ δικό μου άτομο. Ζωγράφος είναι, μένει στο Παρίσι, νταραβερίζεται με την ιβηρική τέχνη.

Τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια; 

Καλά, όχι τόσο νιάου νιάου, γατί (και όχι γιατί) βρέθηκαν να κατηγορούνται 2 καλλιτέχνες: ο Απολινέρ και ο Πικάσο (ή Πικασό, μην τα ξαναλέμε). Τους σύραν λοιπόν στα δικαστήρια, εκεί αυτοί κάνανε έναν χαμό, ο δικαστής βαρέθηκε να τους ακούει, “Αθώοι”.

 

Φήμες λένε ότι τότε ο Πάμπλο εμπνεύστηκε το γνωστό “Οι καλοί καλλιτέχνες αντιγράφουν, οι εξαιρετικοί καλλιτέχνες κλέβουν.” Ε, και δύο χρόνια μετά, η Μόνα Λίζα βρέθηκε στη Φλωρεντία. Ο Βιτσέντζο Περούτζια -που είχε κάνει την κασκαρίκα- τελικά είπε ότι απλά ήθελε να έρθει το έργο στον τόπο του. Ναι, αλλά δεν κάνει έτσι ο κόσμος ρε συ Βιτσέντζο, ξέρεις πόσο ανησυχήσαμε;

Για κλοπή, πατήστε 271

Πάμε παρακάτω, αν και το δίδυμο Πικάσο-κλοπές έχουν πάνω από μία ιστορία. Χρόνια μετά τον θάνατο του καλλιτέχνη, ένας ηλεκτρολόγος ζήτησε -όπως κάθε λογικός άνθρωπος- να του αναγνωρίσουν ως αυθεντικά κάποια έργα του Πικάσο που είχε στην κατοχή του. Και όταν λέμε “κάποια”, δεν εννοούμε ένα ή δύο, αλλά 271. Κάνει λοιπόν το δέον τηλέφωνο:

 

– Παρακαλώ;

– Ναι, γεια σας.

– Πάρτε λίγο το 0*, δεν ακούγεστε (*έτσι έκαναν τα παλιά χρόνια, δεν ξέρουμε αν δούλευε)

– Τώρα;

– Τώρα μάλιστα (μάλλον δούλευε λοιπόν). Πείτε μου…

– Έχω 271 έργα του Πικάσο και θέλω να μου τα αναγνωρίσετε.

– Δευτέρα πρωί σας βολεύει;

– Ναι, οκ!

– It’s a deal!

 

O Κλοντ Πικάσο (δηλώνει εξώγαμο του -μάντεψε ποιου- Πικάσο) αναγνωρίζει όντως ότι είναι αυθεντικά. Ο ηλεκτρολόγος τον ευχαριστεί και τον αποχαιρετά. Ε, με το που περνάει την εξώπορτα, ο Κλοντ παίρνει τον δικηγόρο του, εκείνος με την σειρά του παίρνει την αστυνομία, και εκείνη με την σειρά τον άτυχο ηλεκτρολόγο. Όσο για τα έργα; Αυτά πήγαν στον Κλοντ.

 

Άδικα ο άμοιρος ο ηλεκτρολόγος προσπαθούσε να τους πείσει πως τα έργα τού τα έδωσε ο Πικάσο ο ίδιος. “Αυτό δεν το ξέρουμε” “Και γιατί σε ακούμε δηλαδή τώρα πρώτη φορά;” “Και γιατί δεν έχει πει ή γράψει κάτι για σένα ο Πικάσο;” “Και εσύ δεν είσαι που πέρασες τα συστήματα συναγερμού στα σπίτια του Πικάσο;”. Αυτός, επέμενε. “Μα μου τα έδωσε σας λέω”. “Μα είναι πολλά τα λεφτά Άρη”. Επέμεναν αυτοί.

 

Ίσως ο κυριούλης έλεγε την αλήθεια. Δεν θα μάθουμε ποτέ.

Όπως και να έχει, τα έργα σε αυτή την περίπτωση επέστρεψαν στους -έστω και τυπικά στα χαρτιά- νόμιμους κατόχους.

 

Πες το και Έλγιν-ε

Αντιθέτως με μερικές κλοπές, που είναι αλλά δεν χαρακτηρίζονται κλοπές.
Όπως πχ όταν κλέβει ένα μουσείο.
Γιατί δεν κλέβουν μόνο άνθρωποι τα μουσεία, αλλά και τα μουσεία κλέβουν ανθρώπους.

Ωπ! Τι έγινε Βρετανικό Μουσείο; Δεν το περίμενες ε;

Ναι, ναι, τα γνωστά. Το Βρετανικό Μουσείο έκλεψε τον μισό -και βγάλε- Παρθενώνα.

Και το έκανε ό,τι και να λέει, έχει μαζεμένο πιο πολύ πεντελικό μάρμαρο από την ίδια την Πεντέλη. Και αντί να βγουν ωραία, ξηγημένα κι μόρτικα και να πουν “Ναι, τα κλέψαμε. Τώρα είναι δικά μας. Και άντε γεια…” πήγαν και χαρακτήρισαν την κλοπή “creative act”. Κοινώς, μια δημιουργική πράξη. Και θα πω εγώ με τα μέτρια -χωρίς Λόουερ- Αγγλικά μου:

– How dare you! Shame on you!

 

Σε λίγο θα μας πείτε ότι ήταν και πράξη επαναστατική, για μαζευτείτε λίγο. Σιγά μην κάνατε και την μεγάλη έξοδο Ρίτα Χέιγουορθ. Όχι κύριοι, δεν είστε Sirs. Sir είναι ο Άλεξ Φέργκιουσον, ο Σον Κονέρι, ο Έλτον Τζον. Εσείς είστε κλέφτες. Παρεμπιπτόντως… δημιουργική πράξη ρε κερατάδες; Σιγά την δημιουργία. Στο χωριό μου το λέμε μετακόμιση και κανείς δεν θέλει να πάει να κουβαλήσει.

Γκαλερίτης και ερημοσπίτης

Τώρα που είπα μετακόμιση, στο διαμέρισμα ενός 80χρονου στο Μόναχο βρέθηκαν κάποια στιγμή το 2013 γύρω στα 1.500 έργα τέχνης (ανάμεσά τους και… σωστά μάντεψες, Πικάσο) που είχαν κατασχέσει οι ναζί ως απαγορευμένη τέχνη. 

Η αξία τους; Ένα δις. Άσος και εννιά μηδενικά. Ευρώ. 

Πώς βρέθηκαν εκεί; 

Λοιπόν, μια φορά και ένα καιρό στη δεκαετία του ‘30 ζούσε στη Γερμανία ο Χίλντεμπραντ Γκούρλιτ. Συλλέκτης, και με Εβραία μία από τις γιαγιάδες του. Με όπλο το δεύτερο, το ναζιστικό καθεστώς τον εξανάγκασε να ασκήσει το πρώτο για τους ίδιους. Έτσι ο Χίλντεμπραντ διοχέτευε στο εξωτερικό τα κλεμμένα ή κατασχεμένα έργα τέχνης, κατοχής κυρίως Εβραίων. Αρκετά από αυτά, τα κράτησε. Συλλέκτης μπορεί να ήταν, κορόιδο όμως όχι. Ε, και πέρασε ο πόλεμος, και συγχωρέθηκε το ‘56 από τροχαίο, και τα άφησε όλα στον γιο του τον Κορνέλιους. Τον 80χρονο που λέγαμε, που πέρα από τα υπόλοιπα έπασχε και από διαταραχή παρασυσσώρευσης (αυτό που μαζεύεις από καπάκια μέχρι καγκελόπορτες). Μερακλής ο γιος, θα πω, και θα το αφήσω εκεί.

Ιόλα (ή τίποτα)

θα πιάσω όμως για το τέλος μια υπόθεση από τα αειθαλή έιτις. Ο κύριος Αλέξανδρος Ιόλας, μέγας φιλότεχνος. Είχε και Πικάσο. Δεκάδες γκαλερί, εκατοντάδες καλλιτέχνες, χιλιάδες έργα. Εκεί όμως γύρω στο 83-84, (έτος, όχι χιλιόμετρο της Εθνικής Οδού) γυρνάει και δηλώνει το περίφημο «Είμαι Έλληνας και θέλω να ζω και να αναπνέω μέσα σε αρχαίες κολώνες. Τα αρχαία που βλέπετε προέρχονται από αρχαίους ελληνικούς ναούς». 

Τι τα θες, τι τα γυρεύεις. Τι και αν τ’ αρχαία τα είχε αποκτήσει νόμιμα -και μάλιστα είχε επαναπατρίσει χιλιάδες ακόμα κομμάτια. Αρχαιοκαπηλία, σου λέει. Διασυρμός. Άλλο που δεν ήθελαν και οι κίτρινες φυλλάδες της εποχής, γιατί ομοφυλόφιλος σου λέει. Δικαστήρια, μηνύσεις, κόντρα μηνύσεις, μέχρι που ήρθε ένα κύμα υπεράσπισής του από το εξωτερικό, με επικεφαλής τον Γαβρά. Είχε υπογράψει μέχρι και ο Μιτεράν. Ποιος είναι ο Μιτεράν, θα μου πεις. Ας μην σου τα λέω όλα εγώ, ένα κάρο πράγματα σου έχω γράψει ήδη, να χαρείς…
Αυτά προς το παρόν. Ως την επόμενη φορά, τη Μόνα Λίζα και τα μάτια σου!

 

Πηγές

https://www.npr.org/2011/07/30/138800110/the-theft-that-made-the-mona-lisa-a-masterpiece?t=1587499111495

https://www.theguardian.com/artanddesign/2019/aug/23/mona-lisa-stolen-from-louvre-archive-23-august-1911

https://www.dailymail.co.uk/news/article-2003053/Couple-271-unseen-Picasso-paintings-stashed-garage-charged-handling-stolen-goods.html

https://www.theguardian.com/artanddesign/2019/jan/28/british-museum-chief-taking-the-parthenon-marbles-was-creative

https://www.theguardian.com/world/2013/nov/03/nazis-looted-modernist-masterpieces-germany-police

https://www.athensvoice.gr/culture/arts/501157_alexandros-iolas-i-anodos-i-ptosi-kai-o-vromikos-polemos

we are waiting!

How can we help?